ارزشيابي مشاغل ، فرآيند تجزيه و تحليل سيستماتيک مشاغل به منظور تعيين ارزش نسبي مشاغل در داخل سازمان است و اين ارزشيابي مبناي سطوح پرداخت قرار مي گيرد.ارزشیابی مشاغل در ابتدای طراحی ضروری بنظر رسیده و کارشناسان متخصص می کوشند با استفاده از روش ترکیبی طراحی طرح طبقه بندی مشاغل بعلاوه ارزشیابی، طرح مذکور را از همه لحاظ با درنظر گرفتن عوامل تاثیرگذار بسنجند تا فهرست مشاغل بدرستی تهیه و طبقه بندی شوند . مزیت اساسی سیستم ارزشیابی مشاغل برای کارکنان این است که کار او را طبقه بندی می کند. البته سیستم ارزشیابی مشاغل در مورد کاری که فرد انجام میدهد نیست بلکه در خصوص ارزش نسبی کاری است که او در یک شغل انجام میدهد. مهم ترین و حساس ترین نکته این است که هر کارمندی تصویری روشن در خصوص سیستم ارزشیابی مشاغل و اینکه سیستم ارزشیابی مشاغل چیست؟ چگونه کار می کند و چگونه در چهار چوب منابع انسانی قرار می گیرد، در ذهن داشته باشد. از این رو لازم است به تفصیل به حقوق و تکالیف کارکنان در برابر سیستم ارزشیابی اشاره شود.جهت ارزشیابی مشاغل از مدل های مختلف استفاده میشود که یکی از آنها ، مدل G20 است.  مدل G20، دارای 2۰ عامل و 4 سطح برای عوامل است و به نوعی همه عوامل و مدل های دیگر را در بردارد. سیستم ترکیبی G20 برای کلیه مشاغل مدیریتی و غیر مدیریتی کاربرد دارد. این عوامل را می توان در قالب چهار عامل زیر تشریح کرد :

ارزشیابی   شغل ( JobEvaluation   )
 عواملدرصدمعیارمیزان   امتیاز کسب شدهتوضیحات
1مهارت ها
1-1تحصیلات20%2000 
1-2تجربیات12%1200 
1-3گواهینامه های مهارتی3%300 
1مهارت   ها35%3500 
2اختیارات و مسئولیت ها
2-1منابع انسانی(سرپرستی مستقیم و غیر مستقیم)4%400 
2-2منابع فیزیکی(مواد-محصول-ماشین آلات-تجهیزات)3%300 
2-3منابع مالی4%400 
2-4فرمها و گزارش ها3%300 
2-5ارتباط با دیگران4%400 
2-6مقررات و روشها و سیستمها3%300 
2-7ایمنی و بهداشت ، محیط و ارگونومی3%300 
2-8استقلال و آزادی عمل4%400 
2-9حل مساله و تصمیم گیری4%400 
2-10پاسخگویی4%400 
2-11مسئولیت خاص2%200 
2اختیارات   و مسئولیت ها38%3800 
3کوشش ها
3-1کوشش فکری و دقت و تمرکز حواس6%600 
3-2کوشش احساسی4%400 
3-3کوشش جسمانی5%500 
3کوشش   ها15%1500 
4شرایط کار
4-1خطرات ناشی از کار4%400 
4-2شرایط نامساعد محیط کار4%400 
4-3استرس و سایر شرایط غیر عادی کار4%400 
4شرایط   کار12%1200 
   100%1000  








جدول جزئیات :

ارزشیابی   شغل ( JobEvaluation   )
 عواملدرصدمعیارمیزان   امتیاز کسب شدهتوضیحات
1مهارت ها
1-1تحصیلات
 1-1-1پیش دانشگاهی تا دیپلم 0 تا 100  
 1-1-2فوق دیپلم 120  
 1-1-3لیسانس 140  
 1-1-4فوق لیسانس 160  
 1-1-5دکتری 200  
1-1تحصیلات20%2000 
1-2تجربیات
 1-2-12 سال تجربه مفید و مرتبط 25  
 1-2-24 سال تجربه مفید و مرتبط 50  
 1-2-36 سال تجربه مفید و مرتبط 75  
 1-2-48 سال تجربه مفید و مرتبط 100  
 1-2-510 سال تجربه مفید و مرتبط 120  
1-2تجربیات12%1200 
1-3گواهینامه های مهارتی
 1-3-1مهارت های ساده 0 تا 6  
 1-3-2مهارت های نسبتا ساده 12  
 1-3-3مهارت های نسبتا پیچیده 18  
 1-3-4مهارت های پیچیده 24  
 1-3-5مهارت های خیلی پیچیده 30  
1-3گواهینامه های مهارتی3%300 
1مهارت   ها35%3500 
2اختیارات و مسئولیت ها
2-1منابع انسانی(سرپرستی مستقیم و غیر مستقیم)
 2-1-1به ازاء هر کارمند ، 4 امتیاز    
 2-1-2به ازاء هر کارشناس ، 6 امتیاز    
 2-1-3به ازاء هر کارشناس ارشد ، 8 امتیاز    
 2-1-4به ازاء هر مدیر ، 10 امتیاز    
2-1منابع انسانی(سرپرستی مستقیم و غیر مستقیم)4%400 
2-2منابع فیزیکی(مواد-محصول-ماشین آلات-تجهیزات)
 2-2-1تا 50/000/000 ریال 6 میزان خسارت یا ضایعات وارده احتمالی 
 2-2-2از 50/000/001 تا 100/000/000 ریال 12 میزان خسارت یا ضایعات وارده احتمالی 
 2-2-3از 100/000/001 تا 200/000/000 ریال 18 میزان خسارت یا ضایعات وارده احتمالی 
 2-2-4از 200/000/001 تا 500/000/000 ریال 24 میزان خسارت یا ضایعات وارده احتمالی 
 2-2-5از 500/000/001 به بالا 30 میزان خسارت یا ضایعات وارده احتمالی 
2-2منابع فیزیکی(مواد-محصول-ماشین آلات-تجهیزات)3%300 
2-3منابع مالی
 2-3-1تا 50/000/000 ریال 0 تا 8 ملاک تخصیص امتیاز : بستگی به میزان ارزش و اهمیت وجوه و   اوراق بهادار و میزان مسئولیت نگهداری اموال و دارایی ها در انجام عملیات مالی   دارد
 2-3-2از 50/000/001 تا 100/000/000 ریال 8 تا 16 ملاک تخصیص امتیاز : بستگی به میزان ارزش و اهمیت وجوه و اوراق   بهادار و میزان مسئولیت نگهداری اموال و دارایی ها در انجام عملیات مالی دارد
 2-3-3از 100/000/001 تا 200/000/000 ریال 16 تا 24 ملاک تخصیص امتیاز : بستگی به میزان ارزش و اهمیت وجوه و   اوراق بهادار و میزان مسئولیت نگهداری اموال و دارایی ها در انجام عملیات مالی   دارد
 2-3-4از 200/000/001 تا 500/000/000 ریال 24 تا 32 ملاک تخصیص امتیاز : بستگی به میزان ارزش و اهمیت وجوه و   اوراق بهادار و میزان مسئولیت نگهداری اموال و دارایی ها در انجام عملیات مالی   دارد
 2-3-5از 500/000/001 به بالا 32 تا 40 ملاک تخصیص امتیاز : بستگی به میزان ارزش و اهمیت وجوه و   اوراق بهادار و میزان مسئولیت نگهداری اموال و دارایی ها در انجام عملیات مالی   دارد
2-3منابع مالی4%400 
2-4فرمها و گزارش ها
 2-4-1تکمیل فرمهای ساده 0 تا 6  
 2-4-2تنظیم فرمهای پیچیده 6 تا 12  
 2-4-3تنظیم فرمهای پیچیده و تهیه گزارشات مهم 12 تا 18  
 2-4-4جمع آوری و مقایسه فرمها و اطلاعات و تحلیل آنها 18 تا 24  
 2-4-5سیاست گذاری و تصمیم گیری کلان 24 تا 30  
2-4فرمها و گزارش ها3%300 
2-5ارتباط با دیگران
 2-5-1ارتباط با همکاران یا ارباب رجوع 0 تا 8  
 2-5-2ارتباط با همکاران یا ارباب رجوع و خارج از شرکت 8 تا 16  
 2-5-3ارتباط با همکاران یا ارباب رجوع و روسای سازمانها 16 تا 24  
 2-5-4ارتباط با همکاران یا ارباب رجوع و مقامات سازمانها 24 تا 32  
 2-5-5ارتباط با مقامات بالای سازمانها و خارج از کشور 32 تا 40  
2-5ارتباط با دیگران4%400 
2-6مقررات و روشها و سیستمها
 2-6-1بکارگیری دستورالعمل ها و روش اجرایی ها 6  
 2-6-2بکارگیری دستورالعمل ها و روش اجرایی ها و تدوین درون واحدی 12  
 2-6-3تهیه دستورالعمل های پیچیده درون واحدی 18  
 2-6-4نظارت ، بازنگری و اصلاح دستورالعمل ها و روش اجرایی 24  
 2-6-5تصویب و نظارت عالی بر مستندات سیستمی 30  
2-6مقررات و روشها و سیستمها3%300 
2-7ایمنی و بهداشت ، محیط و ارگونومی
 2-7-1مشاغلی که شاغلان آنها با توجه به حساسیت و ماهیت شغلشان   علیرغم رعایت اصول ایمنی و مقررات بهداشتی در انجام شغل، ممکن است موجب بروز   جراحات سطحی  مانند بریدگی، ضرب دیدگی و   یا حوادث کم اهمیت و جزئی برای دیگران شوند 6  
 2-7-2مشاغلی که شاغلان آنها با توجه به حساسیت و ماهیت شغلشان و   علی رغم رعایت اصول ایمنی و مقررات بهداشتی در انجام وظایف ممکن است موجب بروز   جراحات عمیقی برای دیگران شود 12  
 2-7-3مشاغلی که شاغلان آنها با توجه به حساسیت و ماهیت شغلشان و   علیرغم رعایت اصول ایمنی و مقررات بهداشتی در انجام وظایف خود ممکن است موجب   بروز نقص عضو جزیی برای دیگران شود 18  
 2-7-4مشاغلی که شاغلان آنها با توجه به حساسیت و ماهیت شغلشان   علیرغم رعایت اصول ایمنی و مقررات بهداشتی در انجام وظایف خود ممکن است موجب   بروز نقص عضو کلی برای دیگران شود 24  
 2-7-5مشاغلی که شاغلان آنها با توجه به حساسیت و ماهیت شغلشان   علیرغم رعایت اصول ایمنی و مقررات بهداشتی در انجام وظایف خود ممکن است موجب از   کارافتادگی و مرگ و میر برای دیگران شود  30  
2-7ایمنی و بهداشت ، محیط و ارگونومی3%300 
2-8استقلال و آزادی عمل
 2-8-1 اختیار محدود،   آزادی عمل کم، انجام کارها مطابق مقررات تعریف شده 8  
 2-8-2 اختیار نسبتا   محدود، آزادی عمل متوسط، انجام کار بر اساس اصول استاندارد 16  
 2-8-3اختیار و ابتکار عمل متوسط، آزادی عمل زیاد، انجام کار بر   اساس اصول تنظیم شده کلی 24  
 2-8-4اختیار‌ ‌زیاد،‌ ‌آزادی‌ ‌عمل‌ ‌خیلی‌ ‌زیاد،‌ ‌انجام‌ ‌کار‌   ‌بر‌ ‌اساس‌ ‌اصول‌ ‌هدایت‌ ‌شده‌ ‌جهت‌ ‌دار‌ 32  
 2-8-5اختیار‌ ‌عمل‌ ‌نامحدود،‌ ‌آزادی‌ ‌عمل‌ ‌وسیع،‌ ‌انجام‌ ‌کار‌   ‌بر‌ ‌اساس‌ ‌رهنمودهای‌ ‌کلی‌ ‌و‌ ‌گسترده‌ 40  
2-8استقلال و آزادی عمل4%400 
2-9حل مساله و تصمیم گیری
 2-9-1مسائل‌ ‌و‌ ‌مشکلات‌ ‌تکراری،‌ ‌روتین‌ ‌و‌ ‌مشخص‌ 8  
 2-9-2مسائل‌ ‌و‌ ‌مشکلات‌ ‌نیمه‌ ‌روتین‌ 16  
 2-9-3مسائل‌ ‌و‌ ‌مشکلات‌ ‌استاندارد‌ ‌با‌ ‌رویه‌ ‌های‌ ‌نسبتا‌   ‌مشخص‌ 24  
 2-9-4مسائل‌ ‌و‌ ‌مشکلات‌ ‌تعریف‌ ‌شده‌ ‌واضح‌ 32  
 2-9-5مسائل‌ ‌و‌ ‌مشکلات‌ ‌بدون‌ ‌الگو،‌ ‌وسیع،‌ ‌کلی‌ ‌و‌ ‌انتزاعی‌ 40  
2-9حل مساله و تصمیم گیری4%400 
2-10پاسخگویی
 2-10-1اندازه‌ ‌تأثیرات‌ ‌خیلی‌ ‌کم،‌ ‌نقش‌ ‌شغل‌ ‌در‌ ‌پیامدها‌   ‌و‌ ‌نتایج‌ ‌دور‌ ‌و‌ ‌غیرمستقیم‌ 8  
 2-10-2اندازه‌ ‌تأثیرات‌ ‌کم،‌ ‌نقش‌ ‌شاغل‌ ‌در‌ ‌پیامدها‌ ‌و‌ ‌نتایج‌   ‌نسبتأ‌ ‌دور‌ ‌و‌ ‌مشارکتی‌ 16  
 2-10-3اندازه‌ ‌تأثیرات‌ ‌متوسط،‌ ‌نقش‌ ‌شغل‌ ‌در‌ ‌پیامدها‌ ‌و‌   ‌نتایج‌ ‌نسبتأ‌ ‌مستقیم‌ 24  
 2-10-4اندازه‌ ‌تاثیرات‌ ‌زیاد،‌ ‌نقش‌ ‌شغل‌ ‌در‌ ‌پیامدها‌ ‌و‌ ‌نتایج‌   ‌مستقیم‌ ‌و‌ ‌مرتبط‌ ‌ 32  
 2-10-5اندازه‌ ‌تأثیرات‌ ‌خیلی‌ ‌زیاد،‌ ‌نقش‌ ‌شغل‌ ‌در‌ ‌پیامدها‌   ‌و‌ ‌نتایج‌ ‌کاملا‌ ‌مستقیم،‌ ‌کاملا‌ ‌مرتبط‌ ‌و‌ ‌مبنایی‌ 40  
2-10پاسخگویی4%400 
2-11مسئولیت خاص
 2-11-1مشاغلی‌ ‌که‌ ‌دارای‌ ‌مسئولیت‌ ‌هایی‌ ‌هستند‌ ‌که‌ ‌در‌ ‌صورت‌   ‌خطا‌ ‌یا‌ ‌اشتباه‌ ‌متصدیان‌ ‌آنها،‌ ‌عواقب‌ ‌و‌ ‌زیان‌ ‌آنها‌ ‌متوجه‌ ‌شاغل‌   ‌می‌ ‌شود،‌ ‌بنابراین‌ ‌شاغل‌ ‌باید‌ ‌حساسیت‌ ‌و‌ ‌هوشیاری‌ ‌بسیار‌ ‌بالایی‌ ‌جهت‌   ‌اجتناب‌ ‌از‌ ‌ خطاها‌ ‌و‌ ‌اشتباهات‌ ‌داشته‌ ‌باشد‌ ‌تا‌ ‌مشکلات‌ ‌انضباطی‌ ‌به‌   ‌بار‌ ‌نیاورد‌ 4  
 2-11-2مشاغلی‌ ‌که‌ ‌دارای‌ ‌مسئولیت‌ ‌هایی‌ ‌در‌ ‌ارتباط‌ ‌با‌ ‌نگهداری‌   ‌اطلاعات‌ ‌محرمانه‌ ‌بوده‌ ‌و‌ ‌در‌ ‌صورت‌ ‌خطا‌ ‌یا‌ ‌اشتباه،‌ ‌عواقب‌ ‌و‌ ‌زیان‌   ‌آنها‌ ‌علاوه‌ ‌بر‌ ‌شاغل‌ ‌متوجه‌ ‌واحد‌ ‌می‌ ‌باشد‌ 8  
 2-11-3مشاغلی‌ ‌که‌ ‌دارای‌ ‌مسئولیت‌ ‌هایی‌ ‌هستند‌ ‌که‌ ‌در‌ ‌صورت‌   ‌خطا‌ ‌یا‌ ‌اشتباه،‌ ‌عواقب‌ ‌و‌ ‌زیان‌ ‌آنها‌ ‌ علاوه‌ ‌بر‌ ‌شاغل‌ ‌و‌ ‌واحد،‌   ‌متوجه‌ ‌مدیریت‌ ‌نیز‌ ‌می‌ ‌باشد‌ 12  
 2-11-4مشاغلی‌ ‌که‌ ‌دارای‌ ‌مسئولیت‌ ‌هایی‌ ‌هستند‌ ‌که‌ ‌در‌ ‌صورت‌   ‌خطا‌ ‌یا‌ ‌اشتباه،‌ ‌عواقب‌ ‌و‌ ‌زیان‌ ‌آنها‌ ‌علاوه‌ ‌بر‌ ‌شاغل،‌ ‌واحد،‌ ‌و‌   ‌مدیریت‌ ‌متوجه‌ ‌معاونت‌ ‌نیز‌ ‌می‌ ‌باشد‌ 16  
 2-11-5مشاغلی‌ ‌که‌ ‌خطا‌ ‌و‌ ‌اشتباه‌ ‌در‌ ‌آنها‌ ‌دارای‌ ‌مسئولیتهای‌   ‌برون‌ ‌سازمانی‌ ‌و‌ ‌درون‌ ‌سازمانی‌ ‌است‌ 20  
2-11مسئولیت خاص2%200 
2اختیارات   و مسئولیت ها38%3800 
3کوشش ها
3-1کوشش فکری و دقت و تمرکز حواس
 3-1-1شغل مستلزم کاربرد مهارتها و روشهای ساده و تکراری بوده و   نیاز کمی به دق و تمرکز حواس داشته و با ابزار اندازه گیری ساده ای سر و کار   دارد 12  
 3-1-2شغل، مستلزم کاربرد مهارتها و روشهای متعدد و یا پیچیده ای   بوده و نیاز به دقت و تمرکز حواس زیاد داشته و یا با ابزار اندازه گیری دقیقی سر   و کار داشته و مستلزم تلاش و کوشش فکری در حد به کارگیری تجهیزات ابتدایی، قدرت   محاسبات اولیه و یا توانایی درک و به کارگیری دستورالعملهای معمولی می باشد 24  
 3-1-3شغل، مستلزم تجزیه و تحلیل مسائل و روشهای مختلف بوده و   نیاز به اتخاذ تصمیم برای تغییر و یا تطبیق برخی از روشهای مهم برای انجام کار   داشته و مستلزم کاربرد مهارتهای لازم برای انجام روشهای نسبتا پیچیده بوده و   نیاز به تلاش و کوشش، سرعت انتقال و تجزیه و تحلیل مسائل دارد  36  
 3-1-4شغل، مستلزم طراحی و یا تهیه و تدوین روشهای مختلف بوده و   مسائل و مشکلات پیچیده ای دارد و همچنین نیاز به ابتکار، خلاقیت و در برخی موارد   نیاز به قضاوت و تصمیم گیری داشته و مستلزم کاربرد مهارتهای لازم برای تجزیه و   تحلیل مسائل، پاسخگویی به مشکلات یا طراحی و برنامه ریزی است. همچنین نیازمند   تمرکز مداوم و عمیق برای کاربرد روشها و دستورالعملهای پیچیده توام با حساسیت   است 48  
 3-1-5انجام وظایف شغل مستلزم توانایی حل مشکلات پیچیده مدیریتی و   عملیاتی بوده و همچنین مهارتهای فکری لازم برای طراحی، برنامه ریزی و مشارکت در   طراحی و تعیین راهبردها را می طلبد. در این سطح، شغل نیازمند تمرکز و دقت مداوم   و عمیق برای کاربرد روشها و دستورالعملهای بسیار متنوع و پیچیده توأم با تمرکز   طولانی و حساسیت زیاد می باشد 60  
3-1کوشش فکری و دقت و تمرکز حواس6%600 
3-2کوشش احساسی
 3-2-1مدیریت احساسات خود و دیگران = خیلی کم 8  
 3-2-2مدیریت احساسات خود و دیگران = کم 16  
 3-2-3مدیریت احساسات خود و دیگران = متوسط 24  
 3-2-4مدیریت احساسات خود و دیگران = زیاد 32  
 3-2-5مدیریت احساسات خود و دیگران = خیلی زیاد 40  
3-2کوشش احساسی4%400 
3-3کوشش جسمانی
 3-3-1بالا و پایین رفتن ، خم و راست شدن و یا راه رفتن و ایستادن   به ازاء هر ساعت = امتیاز
 3-3-2تمرکز قوای سمعی و بصری   به ازاء هر ساعت = امتیاز
 3-3-3نشستن مداوم جهت کار با ماشین   به ازاء هر ساعت = امتیاز
 3-3-4حرکات بدنی مستلزم صرف نیروی جسمانی   به ازاء هر ساعت = امتیاز
 3-3-5جا به جا کردن با حمل و نقل اشیاء بدون وسیله یا با وسیله    به ازاء هر ساعت = امتیاز
3-3کوشش جسمانی5%500 
3کوشش   ها15%1500 
4شرایط کار
4-1خطرات ناشی از کار
 4-1-1صدمات یا جراحات سطحی و عمقی   کم = 4    متوسط =   8      زیاد = 12
 4-1-2نقص عضو جزئی   کم = 12    متوسط =   16      زیاد = 20
 4-1-3امراض ریوی ، عصبی ، دیسک و روماتیسم   کم = 20    متوسط =   24      زیاد = 28
 4-1-4نقص عضو کلی   کم = 28    متوسط =   32      زیاد = 36
 4-1-5از کار افتادگی   کم = 36    متوسط =   38      زیاد = 40
4-1خطرات ناشی از کار4%400 
4-2شرایط نامساعد محیط کار
 4-2-1دود ، بخار و محیط آلوده   به ازاء هر ساعت = امتیاز
 4-2-2گرد و غبار ، سر و صدا   به ازاء هر ساعت = امتیاز
 4-2-3رطوبت ، گرما یا سرما ، آفتاب ، نور   به ازاء هر ساعت = امتیاز
 4-2-4بوی نامطبوع و کارهای شیمیایی   به ازاء هر ساعت = امتیاز
 4-2-5لرزش ، ارتعاش و اشعه   به ازاء هر ساعت = امتیاز
4-2شرایط نامساعد محیط کار4%400 
4-3استرس و سایر شرایط غیر عادی کار
 4-3-1ضرورت حضور در محل کار یا تماس تلفنی در خارج از وقت اداری   در حداقل دفعات که موجب اندکی نگرانی و سلب آسایش شود 8  
 4-3-2استرس کم، ابهام و تضاد در نقش کم، تضاد کار- خانواده کم و   ضرورت حضور در محل کار یا تماس تلفنی خارج از وقت اداری به تعداد دفعات کمی که   موجب، کمی نگرانی و سلب آسایش شود 16  
 4-3-3استرس، ابهام و تضاد بسیار کم، ضرورت حضور در محل کار یا   تماس تلفنی در خارج از ساعتهای اداری به دفعات زیاد و آماده به کار بودن به مدت   چند ساعت در خارج از وقت اداری که موجب سلب آسایش و ناراحتی نسبتا زیاد شود 24  
 4-3-4استرس متوسط، ابهام و تضاد متوسط، ضرورت حضور در محل کار   خارج از وقت اداری و آماده بودن به کرات خارج از ساعت های اداری که موجب سلب   آسایش و ناراحتی خیلی زیاد شود 32  
 4-3-5استرس زیاد، ابهام زیاد، تضاد کاری زیاد، ضرورت حضور در محل   کار در خارج ساعتهای اداری به دفعات خیلی زیاد و آماده به کار بودن به کرات و هر   بار به مدت چند ساعت در طول شبانه روز که موجب سلب آسایش و ناراحتی خیلی زیاد   شود 40  
4-3استرس و سایر شرایط غیر عادی کار4%400 
4شرایط   کار12%1200 
   100%1000  


 عامل 1 : تحصیلات – ۲۰ درصد معادل ۲۰۰ امتیاز

تحصیلات عبارت است از مجموع معلومات لازم جهت تصدی و انجام وظایف هر شغل که از طریق دوره های دبستانی، راهنمایی، دبیرستانی و دانشگاهی به دست می آید. دانش مورد نیاز شغل ممکن است از طریق تحصیل در مدارس عمومی و حرفه ای و دانشگاه، دوره های آموزشی خاص کسب شود. بنابراین دوره های آموزشی خاص و یا سایر تحصیلات غیر رسمی به معادل سالهای رسمی تحصیل تبدیل و برای اعطای امتیاز ارزشیابی در نظر گرفته می شوند.

 منظور از یکسال تحصیل رسمی در یک مؤسسه آموزشی تحصیل ۹ ماهه تمام وقت است. سالهای انترنی پزشکی و دندانپزشکی جزو سالهای رسمی تحصیل محسوب و در این عامل امتیاز داده میشوند. ملاک تخصیص امتیاز و تعیین سطوح این عامل بستگی به میزان تحصیلات مورد نیاز شغل دارد. 

عامل 2 : تجربیات – ۱۲ درصد معادل ۱۲۰ امتیاز

تجربیات عبارت است از مدت زمانی که جهت آشنایی با روشهای کار، از طریق انجام امور مربوط به وظایف هر شغل به دست می آید. این عامل مربوط است به سنجش حداقل توانایی لازم که قبل از تصدی شغل از طریق تجربیات مشابه و مرتبط در حین خدمت در ارکت و یا خارج از شرکت کسب شده است. ملاک تخصیص امتیاز و تعیین سطوح این عامل مدت زمانی که تجربیات عاید میشود بستگی دارد. اعطای امتیاز به مشاغل به شرح جدول زیر صورت می گیرد.

تجربه مفید و مرتبط: به آن قسمت از خدمات کارکنان که بر اساس مدارک و مستندات معتبر و سوابق بیمه ای ارائه شده بیانگر سابقه فرد در شغلی مرتبط با شغل مورد تصدی فعلی باشد اشاره دارد. گواهی سوابق کاری ارائه شده باید گویای استمرار و تمام وقت بودن خدمت، عنوان شغل، محل خدمت و سابقه پرداخت حق بیمه نزد سازمانهای بیمه گر ذی صلاح باشد. تجربه مشابه شامل سوابقی است که لزوما ارتباطی با شغل فعلی فرد نداشته، اما مربوط به یک خانواده شغلی است. تجربه غیر مرتبط شامل سوابقی است که هیچگونه ارتباطی با شغل و یا خانواده شغلی فعلی فرد ندارد. ضریب تجربه در زمان تطبیق طرح ارزشیابی مشاغل، برای تجربیات کاملا مرتبط با شغل ۱، مشابه ۰٫۷ و غیر مرتبط ۰٫۵ است.

عامل 3 : گواهینامه های مهارتی -۳ درصد معادل ۳۰ امتیاز

به مجموع امتیازهای دوره های آموزشی گذرانده شده حین خدمت، بر اساس گواهینامه های معتبر ارائه شده اشاره دارد. امتیازهای گواهینامه های مهارتی به صورت زیر تخصیص می یابد و به دوره هایی که فرد قبل از تصدی شغل گذرانده است، امتیازی تعلق نمی گیرد.

عامل 4 : منابع انسانی (سرپرستی) -۴ درصد معادل ۴۰ امتیاز

این عامل مربوط به مسئولیت در قبال منابع انسانی تحت نظر بوده و عبارت است از توانمندسازی، برنامه ریزی، هدفگذاری، سازماندهی تقسیم کار و هماهنگی)، هدایت، نظارت و رسیدگی، کمک و ارشاد و تعلیم افراد تحت سرپرستی به منظور انجام صحیح کار.

 مسئولیت سرپرستی ممکن است به دو روش مستقیم و یا غیرمستقیم اعمال شود:

مسئولیت مستقیم در صورتی که سرپرست، مسئولیت تقسیم کار، دستور نحوه انجام کار، دریافت گزارش نتیجه اقدامات، پیشنهاد تنبیهات انضباطی، تکمیل برگه ارزیابی عملکرد شاغل، پیشنهاد اضافه کاری، افزایش دستمزد و حقوق، انتصاب، انتقال، ترفیع، تنزل رتبه و آموزش را برای افراد تحت سرپرستی به عهده داشته باشد، امتیاز سرپرستی مستقیم به او تخصیص می یابد.

مسئولیت غیرمستقیم: چنانچه سرپرست فقط مسئولیت تقسیم کار و کنترل افراد تحت نظر را به عهده داشته و سایر مسئولیتهای سرپرستی را نداشته باشد، یا مسئولیت سرپرستی افرادی از سازمان را که از نظر جغرافیایی در محل دیگر انجام وظیفه می کنند را به عهده داشته باشد، امتیاز سرپرستی غیرمستقیم به او تخصیص می یابد.

ملاک تخصیص امتیاز و تعیین سطوح این عامل بستگی به تعداد افراد و کیفیت کار آنها به شرح زیر دارد:

عامل 5 : مسئولیت منابع فیزیکی – ۳ درصد معادل ۳۰ امتیاز

منابع فیزیکی شامل مواد، محصولات، ماشین آلات، تجهیزات، ابزارها و سخت افزارها و نرم افزارها می باشد و این مسئولیت عبارت است از نگهداری و استفاده مؤثر و صحیح در کاربرد، وصول، صدور و جابه جا کردن و حفاظت مواد، محصولات، تجهیزات و ماشین آلات که به طور مستقیم در اختیار شاغل قرار دارد. این عامل همچنین شامل مسئولیت در قبال استفاده صحیح و صرفه جویی در مصرف، خرید، انبارداری، دریافت، صدور، سفارش، عملکرد و حفاظت از اجناس، فرآورده ها و محصولات می شود. ملاک تشخیص و تعیین درجه مسئولیت نسبت به اجناس و فرآورده ها و تخصیص امتیاز ارزیابی بستگی مستقیم به نوع، حجم 

عامل 6 : مسئولیت منابع مالی – ۴ درصد معادل ۴۰ امتیاز

به حدود مسئولیت در مورد نگاه داری، کنترل، دریافت، پرداخت و استفاده از وجوه نقد و اوراق بهادار و انجام و کنترل عملیات مالی و اختیارات تصویب هزینه های جاری و سرمایه ای، سفارشات و نگهداری اموال و دارایی ها اشاره دارد. این عامل به منظور سنجش میزان و وسعت مسئولیتی است که شاغل در قبال دریافت، نگهداری یا مصرف وجوه نقد یا اوراق بهادار، تصویب و یا پرداخت هزینه ها به وسیله امضای چک و سایر اسناد مشابه، تصویب خرج و یا مصرف بودجه تحت اختیار، برآورد هزینه پیمانها، کنترل هزینه طرح های مهندسی، تعمیرات و ساختمان و یا سایر موارد مشابه بر عهده دارد. 

ملاک تخصیص امتیاز و تعیین سطوح این عامل بستگی به میزان ارزش و اهمیت وجوه و اوراق بهادار و میزان مسئولیت نگاه داری اموال و دارایی ها در انجام عملیات مالی دارد. اعطای امتیاز به مشاغل به شرح زیر صورت می گیرد: 

سطح ۱. مسئولیت مالی در خصوص مراقبت، نگهداری، دریافت و پرداخت وجوه نقد تا ۱۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال و یا مسئولیت نگهداری، مراقبت، استفاده صحیح یا تعمیر اثاثیه و ملزومات اداری تا ۱۰٫۰۰۰٫۰۰۰ریال (حداکثر تا ۸ امتیاز). 

سطح ۲. مراقبت، نگهداری، دریافت، مصرف، خرید و فروش، تنظیم یا ثبت و صدور سند، پرداخت و یا کنترل وجوه نقد به طور مستقل و یا به صورت مشترک تا  ۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال یا در حد معاملات جزئی بر اساس آیین نامه معاملات و یا نگهداری، مراقبت، استفاده صحیح از اموال در اختیار تا ۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال یا در حد معاملات متوسط. (حداکثر تا ۱۶ امتیاز). 

سطح ۳. کنترل، دریافت، پرداخت یا مصرف وجوه نقد یا اوراق بهادار یا خرید و فروش و کسب درآمد به طور مستقل و یا به صورت مشترک تا  ۱۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ریال یا در حد معاملات متوسط، برآورد بودجه، تنظیم و تکمیل فرم های بودجه و یا نگهداری، مراقبت و استفاده صحیح از اموال در اختیار و نظایر آن تا ریال (حداکثر تا ۲۴ امتیاز).

 سطح ۴. کنترل، دریافت، پرداخت یا مصرف وجوه نقد یا اوراق بهادار، خرید و فروش د یا امضای چک و اسناد تعهد آور، انجام عملیات مالی به طور مستقل و یا به صورت سر تا ۱۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال یا در حد معاملات عمده در سطح یک حوزه فعالیت، برآورد و هایی فرمهای بودجه و یا برنامه ریزی و نظارت بر نگهداری، مراقبت و استفاده صحیح از اموال منقول و غیر منقول تا ۱۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰ریال ( حداکثر تا ۳۲ امتیاز)

 سطح ۵. مسئولیت در قبال کنترل و امضای نهایی، دریافت، پرداخت، اجازه مصرف وجوه نقد، خرید و فروش یا امضای چکها و اسناد تعهدآور و انجام کلیه امور مالی به طور مستقل در سطح سازمان، بیش از ۱۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰ریال و یا برنامه ریزی و نظارت بر نگهداری، مراقبت و استفاده صحیح از اموال منقول و غیر منقول بیش از ۱۵۰٫۰۰۰٫۰۰۰(حداکثر تا ۴۰ امتیاز).

لازم به ذکر است که ممکن است شغل فقط یکی از مسئولیتهای مالی یا دارایی را داشته باشد و در آن صورت فقط از امتیاز یکی از آنها استفاده می کند.

عامل 7 : فرم ها و گزارشها – ۳ درصد معادل ۳۰ امتیاز

منظور از این عامل، مسئولیت در قبال جمع آوری، ثبت، تهیه و تنظیم آمار اطلاعات و سوابق و گزارشهای عملیاتی، مالی، فنی، آموزشی و یا پرسنلی است. ملاک تعیین سطح و تخصیص امتیازات به حجم، ماهیت، محرمانه بودن، اهمیت سوابق و گزارشات از فعالیتها و اقدامات شغل بستگی دارد و به شرح سطوح زیر صورت می گیرد:

سطح ۱. شاغل فرمهای ساده ای را تکمیل و آماری از قبیل حضور و غیاب، مصرف، تولید و ضایعات را ثبت و جمع آوری و یا نگاه داری و گزارشهای ساده و تکراری در قالب فرم های استاندارد فنی را در حد ثبت یا استخراج وقایع تهیه می نماید و درجات اولیه قبل از تأیید مقام بالاتر را تنظیم و تکمیل می کند تا ۶ امتیاز).

سطح ۲. شاغل فرمهای مشکل و پیچیده ای را تنظیم کرده نوع وقایع را تشخیص داده و تفکیک می کنند. مسئولیت تهیه فرمها، مکاتبه ها و گزارشهای تحلیلی نسبتا مهم که در قالب جدولها، نمودارها و گزارشهای کارشناسی تنظیم و ارائه می شود، مانند برآورد بودجه و تنظیم آن در قالب فرمهای مربوطه ( تا ۱۲ امتیاز).

سطح ۳. شاغل فرمهای مشکل و پیچیده ای را بررسی کرده و گزارشهای نسبتا مهم و یا طرح های معمولی را تهیه می کنند. مسئولیت مستقل و یا همکاری در انجام تجزیه و تحلیلهای قم و تهیه گزارشها و اطلاعات تخصصی و یا مشارکت در تهیه طرح ها، شیوه نامه ها و دستورالعملهای فنی یا عمومی است ( تا ۱۸ امتیاز).

سطح ۴. شاغل فرمها، اطلاعات و آمارهای مختلف را جمع آوری، مقایسه، محاسبه و و تحلیل کرده و با توجه به فرمها و گزارشهای دیگر، گزارش توجیهی لازم و یا طرح های مهم را تهیه می کند و برای انجام وظایف خویش به اطلاعات محرمانه دسترسی سطح شاغل مسئول نهایی تهیه گزارشها و طرحهای تخصصی بسیار مهم در های اداری، مالی، اقتصادی، طرحهای تحقیقاتی، طرحهای مرتبط با مدیریت منابع انسانی و تهیه گزارش جامع بودجه است (تا ۲۴ امتیاز).

سطح ۵. شاغل مسئولیت بررسی، تجزیه و تحلیل فرمها، تهیه و تنظیم گزارشهای تحلیلی مهم حقوقی، اقتصادی، مالی، تولیدی، فنی و اداری را به منظور اخذ تصمیمات نهایی دارد که منجر به تعیین خط مشیها و سیاستها و تصمیم گیریهای کلان شده و یا دارای آثار برون سازمانی است. مانند تصویب بودجه، تصویب سند راهبردی و اهداف و برنامه های توسعه ای، تأیید و تصویب صورتهای مالی ( تا ۳۰ امتیاز).

عامل 8 : ارتباط -۴ درصد معادل ۴۰ امتیاز

منظور از این عامل مسئولیت در برقراری ارتباط با سازمانها و واحدهای داخلی شرکت و یا سازمانها و مؤسسات به منظور کسب همکاری و موافقت، تبادل نظر و مشاوره یا تبادل اطلاعات لازم است. ملاک تعیین سطح و تخصیص امتیازات ارزشیابی بستگی به هدف، تکرار دفعات، اهمیت نتایج حاصله یا تصمیم های گرفته شده، اهمیت سطوح مشاغل و افراد و بالاخره لزوم رعایت مبانی آداب و روابط اداری و اجتماعی در ارتباطات ناشی از وظایف شغلی خواهد داشت.

سطح ۱. شاغل به منظور انجام وظایف جاری ملزم به ارتباط مؤثر کاری با همکاران خود و یا ارباب رجوع است ( تا ۸ امتیاز).

سطح ۲. شاغل علاوه بر ارتباطات مؤثر کاری با همکار و یا ارباب رجوع با سایر واحدهای سازمانی نیز در ارتباط بوده و جهت انجام وظایف جاری با خارج از سازمان (ارتباطات برون سازمانی برای انجام مذاکرات، سفارشات خرید و نظایر آن نیز ارتباط دارد و باید ضمن اخذ ارتباط ایجاد هماهنگی کند ( تا ۱۶ امتیاز).

سطح ۳. شاغل علاوه بر ارتباطات مؤثر کاری با همکاران و سایر واحدهای سازمانی با افراد خارج از سازمان مانند رؤسای ادارات و مؤسسات خصوصی و دولتی به منظور تحقق هدفهای معین سازمان در تعامل است ( ۲۴ امتیاز).

سطح ۴. شاغل علاوه بر ارتباطات مؤثر کاری با همکاران و سایر واحدهای سازمانی با ادارات و  واحدهای سایر سازمانها در داخل و خارج از کشور مانند مدیران عامل و مقامات بالاتر منظور نیل به هدفهای اساسی و گسترش فعالیتهای سازمان در تعامل می باشد (تا ۳۲ امتیاز).

سطح ۵. ارتباطات و تماسهای مؤثر با رؤسای سازمانهای تخصصی و سازمانهای دولت غیردولتی در داخل و خارج از کشور، شرکتها، مؤسسات مالی و اعتباری، رؤسای بانکی دانشگاهها و مراکز علمی و مانند آن (صنعت، ملی و بین المللی) (تا ۴۰ امتیاز).

عامل 9 : مسئولیت مقررات، روشها و سیستمها- ۳ درصد معادل ۳۰ امتیاز

عبارت است از مسئولیت شغل در قبال توضیح، تفسیر، وضع یا به کارگیری و اجرای آیین نامه ها، دستورالعملها، شیوه نامه ها، سیستمها و رویه هایی که در جهت سرعت، دقت و کیفیت انجام امور جاری و روزمره تاثیرگذارند. نحوه تخصیص امتیازهای این عامل به دامنه عمق و تنوع مقررات و روشهای مورد استفاده، اعم از مقررات و قواعد علمی، فنی و تخصصی برای انجام فعالیتهای شغل بستگی دارد. 

عامل 10 : ایمنی، بهداشت، محیط زیست و ارگونومی (HSEE)- ۳ درصد معادل ۳۰ امتیاز

منظور از این عامل مسئولیت در قبال رعایت ایمنی و بهداشت و جلوگیری از سوانح و امراض برای دیگران و اجرای مقررات ایمنی در حین انجام وظیفه است. ملاک تخصیص امتیاز و تعیین سطوح این عامل به احتمال وقوع، حساسیت و ماهیت مشاغلی بستگی دارد که انجام آنها على رغم رعایت دقیق اصول ایمنی و مقررات بهداشتی مختلف آسیب هایی به دیگران وارد می سازد. تخصیص امتیاز به مشاغل به شرح سطوح زیر صورت می گیرد:

سطح ۱: مشاغلی که شاغلان آنها با توجه به حساسیت و ماهیت شغلشان علیرغم رعایت اصول ایمنی و مقررات بهداشتی در انجام شغل، ممکن است موجب بروز جراحات سطحی  مانند بریدگی، ضرب دیدگی و یا حوادث کم اهمیت و جزئی برای دیگران شوند ( تا ۶ امتیاز).

سطح ۲. مشاغلی که شاغلان آنها با توجه به حساسیت و ماهیت شغلشان و علی رغم رعایت اصول ایمنی و مقررات بهداشتی در انجام وظایف ممکن است موجب بروز جراحات عمیقی برای دیگران شود (تا ۱۲ امتیاز).

سطح ۳٫ مشاغلی که شاغلان آنها با توجه به حساسیت و ماهیت شغلشان و علیرغم رعایت اصول ایمنی و مقررات بهداشتی در انجام وظایف خود ممکن است موجب بروز نقص عضو جزیی برای دیگران شود ( تا ۱۸ امتیاز). 

سطح ۴. مشاغلی که شاغلان آنها با توجه به حساسیت و ماهیت شغلشان علیرغم رعایت اصول ایمنی و مقررات بهداشتی در انجام وظایف خود ممکن است موجب بروز نقص عضو کلی برای دیگران شود (تا ۲۴ امتیاز).

سطح ۵. مشاغلی که شاغلان آنها با توجه به حساسیت و ماهیت شغلشان علیرغم رعایت اصول ایمنی و مقررات بهداشتی در انجام وظایف خود ممکن است موجب از کارافتادگی و مرگ و میر برای دیگران شود ( تا ۳۰ امتیاز).

عامل 11 : استقلال و آزادی عمل – ۴ درصد معادل ۴۰ امتیاز

این عامل اختیار و درجه آزادی عمل شاغل در انتخاب کارها و روشها را اندازه می گیرد و دارای ۵ سطح میباشد:

سطح ۱. اختیار محدود، آزادی عمل کم، انجام کارها مطابق مقررات تعریف شده (تا ۸ امتیاز).

سطح ۲. اختیار نسبتا محدود، آزادی عمل متوسط، انجام کار بر اساس اصول استاندارد (تا ۱۶ امتیاز).

سطح ۳٫ اختیار و ابتکار عمل متوسط، آزادی عمل زیاد، انجام کار بر اساس اصول تنظیم شده کلی (تا ۲۴ امتیاز).

سطح‌ ‌۴‌.‌ ‌اختیار‌ ‌زیاد،‌ ‌آزادی‌ ‌عمل‌ ‌خیلی‌ ‌زیاد،‌ ‌انجام‌ ‌کار‌ ‌بر‌ ‌اساس‌ ‌اصول‌ ‌هدایت‌ ‌شده‌ ‌جهت‌ ‌دار‌ ‌(تا‌ ‌۳۲‌ ‌امتیاز)‌ ‌

سطح‌ ‌۵‌.‌ ‌اختیار‌ ‌عمل‌ ‌نامحدود،‌ ‌آزادی‌ ‌عمل‌ ‌وسیع،‌ ‌انجام‌ ‌کار‌ ‌بر‌ ‌اساس‌ ‌رهنمودهای‌ ‌کلی‌ ‌و‌ ‌گسترده‌ ‌(تا‌ ‌۴۰‌امتیاز)‌ ‌

عامل‌ 12 :‌ ‌حل‌ ‌مسأله‌ ‌و‌ ‌تصمیم‌ ‌گیری‌ ‌-‌ ‌۴‌ ‌درصد‌ ‌معادل‌ ‌۴۰‌ ‌امتیاز‌ ‌

این‌ ‌عامل‌ ‌بیانگر‌ ‌میزان‌ ‌نیاز‌ ‌شغل‌ ‌به‌ ‌حل‌ ‌مسأله،‌ ‌تصمیم‌ ‌گیری‌ ‌و‌ ‌حل‌ ‌مشکلات‌ ‌است؛‌ ‌مسائل‌ ‌و‌ ‌مشکلاتی‌ ‌که‌ ‌ شاغل‌ ‌با‌ ‌آن‌ ‌مواجه‌ ‌بوده‌ ‌و‌ ‌حل‌ ‌آن‌ ‌مستلزم‌ ‌انتخاب‌ ‌راهکاری‌ ‌مناسب‌ ‌و‌ ‌تصمیمات‌ ‌مقتضی‌ ‌است.‌

‌این‌ ‌عامل‌ ‌ در‌ ‌پنج‌ ‌سطح‌ ‌به‌ ‌شرح‌ ‌زیر‌ ‌تعریف‌ ‌می‌ ‌شود:‌ ‌

سطح‌ ‌۱‌.‌ ‌مسائل‌ ‌و‌ ‌مشکلات‌ ‌تکراری،‌ ‌روتین‌ ‌و‌ ‌مشخص‌ ‌(حداکثر‌ ‌تا‌ ‌۸‌ ‌امتیاز).‌ ‌ ‌

سطح‌ ‌۲‌.‌ ‌مسائل‌ ‌و‌ ‌مشکلات‌ ‌نیمه‌ ‌روتین‌ ‌(تا‌ ‌۱۶‌ ‌امتیاز).‌ ‌ ‌

سطح‌ ‌۳‌.‌ ‌مسائل‌ ‌و‌ ‌مشکلات‌ ‌استاندارد‌ ‌با‌ ‌رویه‌ ‌های‌ ‌نسبتا‌ ‌مشخص‌ ‌(تا‌ ‌۲۴‌ ‌امتیاز).‌ ‌ ‌

سطح‌ ‌۴‌.‌ ‌مسائل‌ ‌و‌ ‌مشکلات‌ ‌تعریف‌ ‌شده‌ ‌واضح‌ ‌(تا‌ ‌۳۲‌ ‌امتیاز).‌ ‌ ‌

سطح‌ ‌۵‌.‌ ‌مسائل‌ ‌و‌ ‌مشکلات‌ ‌بدون‌ ‌الگو،‌ ‌وسیع،‌ ‌کلی‌ ‌و‌ ‌انتزاعی‌ ‌(تا‌ ‌۴۰‌ ‌امتیاز).‌

‌عامل‌ 13 :‌ ‌پاسخگویی‌ ‌ -‌ ‌۴‌ ‌درصد‌ ‌معادل‌ ‌۴۰‌ ‌امتیاز‌ ‌

این‌ ‌عامل‌ ‌نتایج‌ ‌فعالیتها،‌ ‌حجم‌ ‌و‌ ‌اندازه‌ ‌تأثیر‌ ‌تصمیمات‌ ‌و‌ ‌نتایج‌ ‌و‌ ‌پیامدهای‌ ‌حاصل‌ ‌از‌ ‌تصمیم‌ ‌گیری‌ ‌در‌ ‌

شغل‌ ‌را‌ ‌می‌ ‌سنجد‌ ‌و‌ ‌دارای‌ ‌۵‌ ‌سطح‌ ‌است:‌ ‌

سطح‌ ‌۱‌:‌ ‌اندازه‌ ‌تأثیرات‌ ‌خیلی‌ ‌کم،‌ ‌نقش‌ ‌شغل‌ ‌در‌ ‌پیامدها‌ ‌و‌ ‌نتایج‌ ‌دور‌ ‌و‌ ‌غیرمستقیم‌ ‌(تا‌ ‌۸‌ ‌امتیاز).‌ ‌

سطح‌ ‌۲‌:‌ ‌اندازه‌ ‌تأثیرات‌ ‌کم،‌ ‌نقش‌ ‌شاغل‌ ‌در‌ ‌پیامدها‌ ‌و‌ ‌نتایج‌ ‌نسبتأ‌ ‌دور‌ ‌و‌ ‌مشارکتی‌ ‌(تا‌ ‌۱۶‌ ‌امتیاز).‌ ‌

سطح‌ ‌۳‌:‌ ‌اندازه‌ ‌تأثیرات‌ ‌متوسط،‌ ‌نقش‌ ‌شغل‌ ‌در‌ ‌پیامدها‌ ‌و‌ ‌نتایج‌ ‌نسبتأ‌ ‌مستقیم‌ ‌(تا‌ ‌۲۴‌ ‌‌امتیاز).‌ ‌

سطح‌ ‌۴‌:‌ ‌اندازه‌ ‌تاثیرات‌ ‌زیاد،‌ ‌نقش‌ ‌شغل‌ ‌در‌ ‌پیامدها‌ ‌و‌ ‌نتایج‌ ‌مستقیم‌ ‌و‌ ‌مرتبط‌ ‌(تا‌ ‌۳۲‌ ‌امتیاز(

سطح‌ ‌۵‌:‌ ‌اندازه‌ ‌تأثیرات‌ ‌خیلی‌ ‌زیاد،‌ ‌نقش‌ ‌شغل‌ ‌در‌ ‌پیامدها‌ ‌و‌ ‌نتایج‌ ‌کاملا‌ ‌مستقیم،‌ ‌کاملا‌ ‌مرتبط‌ ‌و‌ ‌مبنایی‌ ‌(تا‌ ‌ ۴۰‌ ‌امتیاز) 

عامل‌ 14 :‌ ‌مسئولیت‌ ‌خاص‌ ‌-‌۲‌ ‌درصد‌ ‌معادل‌ ‌۲۰‌ ‌امتیاز‌ ‌ ‌

این‌ ‌عامل‌ ‌متناسب‌ ‌با‌ ‌شرایط‌ ‌هر‌ ‌سازمان‌ ‌در‌ ‌پنج‌ ‌سطح‌ ‌تعریف‌ ‌می‌ ‌گردد.‌ ‌نمونه‌ ‌ای‌ ‌از‌ ‌آن‌ ‌برای‌ ‌یک‌ ‌

شرکت‌ ‌سرمایه‌ ‌گذاری‌ ‌در‌ ‌زیر‌ ‌آمده‌ ‌است.‌ ‌مسئولیت‌ ‌خاص‌ ‌عبارت‌ ‌است‌ ‌از‌ ‌مسئولیت‌ ‌در‌ ‌قبال‌ ‌سلامت‌ ‌معاملات،‌ ‌اطلاعات‌ ‌حساس،‌ ‌رازداری‌ ‌و‌ ‌عواقب‌ ‌حقوقی‌ ‌و‌ ‌قانونی‌ ‌ناشی‌ ‌از‌ ‌تصمیم‌  ‌گیری‌ ‌در‌ ‌مورد‌ ‌صحت‌ ‌یا‌ ‌نگهداری‌ ‌مؤثر‌ ‌اطلاعات‌ ‌ارزشمند.‌ ‌امتیازهای‌ ‌این‌ ‌عامل‌ ‌به‌ ‌۵‌ ‌سطح‌ ‌تقسیم‌ ‌می‌ ‌گردد‌ ‌که‌ ‌به‌ ‌صورت‌ ‌زیر‌ ‌

درجه‌ ‌بندی‌ ‌می‌ ‌شود:‌ ‌

سطح‌ ‌۱‌.‌ ‌مشاغلی‌ ‌که‌ ‌دارای‌ ‌مسئولیت‌ ‌هایی‌ ‌هستند‌ ‌که‌ ‌در‌ ‌صورت‌ ‌خطا‌ ‌یا‌ ‌اشتباه‌ ‌متصدیان‌ ‌آنها،‌ ‌عواقب‌ ‌و‌ ‌زیان‌ ‌آنها‌ ‌متوجه‌ ‌شاغل‌ ‌می‌ ‌شود،‌ ‌بنابراین‌ ‌شاغل‌ ‌باید‌ ‌حساسیت‌ ‌و‌ ‌هوشیاری‌ ‌بسیار‌ ‌بالایی‌ ‌جهت‌ ‌اجتناب‌ ‌از‌ ‌ خطاها‌ ‌و‌ ‌اشتباهات‌ ‌داشته‌ ‌باشد‌ ‌تا‌ ‌مشکلات‌ ‌انضباطی‌ ‌به‌ ‌بار‌ ‌نیاورد‌ ‌حداکثر‌ ‌تا‌ ‌۴‌ ‌امتیاز).‌ ‌

سطح‌ ‌۲‌.‌ ‌مشاغلی‌ ‌که‌ ‌دارای‌ ‌مسئولیت‌ ‌هایی‌ ‌در‌ ‌ارتباط‌ ‌با‌ ‌نگهداری‌ ‌اطلاعات‌ ‌محرمانه‌ ‌بوده‌ ‌و‌ ‌در‌ ‌صورت‌ ‌خطا‌ ‌یا‌ ‌اشتباه،‌ ‌عواقب‌ ‌و‌ ‌زیان‌ ‌آنها‌ ‌علاوه‌ ‌بر‌ ‌شاغل‌ ‌متوجه‌ ‌واحد‌ ‌می‌ ‌باشد‌ ‌(حداکثر‌ ‌تا‌ ‌۸‌ ‌امتیاز).‌ ‌

طح‌ ‌۳‌.‌ ‌مشاغلی‌ ‌که‌ ‌دارای‌ ‌مسئولیت‌ ‌هایی‌ ‌هستند‌ ‌که‌ ‌در‌ ‌صورت‌ ‌خطا‌ ‌یا‌ ‌اشتباه،‌ ‌عواقب‌ ‌و‌ ‌زیان‌ ‌آنها‌ ‌ علاوه‌ ‌بر‌ ‌شاغل‌ ‌و‌ ‌واحد،‌ ‌متوجه‌ ‌مدیریت‌ ‌نیز‌ ‌می‌ ‌باشد‌ ‌(حداکثر‌ ‌تا‌ ‌۱۲‌ ‌امتیاز).‌ ‌

سطح‌ ‌۴‌.‌ ‌مشاغلی‌ ‌که‌ ‌دارای‌ ‌مسئولیت‌ ‌هایی‌ ‌هستند‌ ‌که‌ ‌در‌ ‌صورت‌ ‌خطا‌ ‌یا‌ ‌اشتباه،‌ ‌عواقب‌ ‌و‌ ‌زیان‌ ‌آنها‌ ‌علاوه‌ ‌بر‌ ‌شاغل،‌ ‌واحد،‌ ‌و‌ ‌مدیریت‌ ‌متوجه‌ ‌معاونت‌ ‌نیز‌ ‌می‌ ‌باشد‌ ‌(حداکثر‌ ‌تا‌ ‌۱۶‌ ‌امتیاز).‌ ‌

سطح‌ ‌۵‌.‌ ‌مشاغلی‌ ‌که‌ ‌خطا‌ ‌و‌ ‌اشتباه‌ ‌در‌ ‌آنها‌ ‌دارای‌ ‌مسئولیتهای‌ ‌برون‌ ‌سازمانی‌ ‌و‌ ‌درون‌ ‌سازمانی‌ ‌است‌ ‌ (حداکثر‌ ‌تا‌ ‌۲۰‌ ‌امتیاز).‌ ‌

عامل‌ 15 :‌ ‌کوشش‌ ‌فکری،‌ ‌دقت‌ ‌و‌ ‌تمرکز‌ ‌حواس‌ ‌-‌ ‌۶‌ ‌درصد‌ ‌معادل‌ ‌۶۰‌ ‌امتیاز‌ ‌

عبارت‌ ‌است‌ ‌از‌ ‌میزان‌ ‌تلاش‌ ‌فکری،‌ ‌میزان‌ ‌قدرت‌ ‌تصمیم‌ ‌گیری،‌ ‌تجزیه‌ ‌و‌ ‌تحلیل‌ ‌مسائل،‌ ‌طراحی‌ ‌و‌ ‌ برنامه‌ ‌ریزی،‌ ‌تجسم‌ ‌و‌ ‌قضاوت،‌ ‌سرعت‌ ‌انتقال‌ ‌و‌ ‌ابتکار‌ ‌و‌ ‌تدوین‌ ‌خط‌ ‌مشی‌ ‌و‌ ‌مقررات.‌ ‌ملاک‌ ‌تعیین‌ ‌سطح‌ ‌و‌ ‌تخصیص‌ ‌امتیاز‌ ‌ارزیابی‌ ‌به‌ ‌وسعت،‌ ‌نوع‌ ‌دشواری‌ ‌و‌ ‌پیچیدگی‌ ‌وظایف‌ ‌و‌ ‌مهارتهای‌ ‌مورد‌ ‌لزوم،‌ ‌اهمیت‌ ‌تصمیم‌ ‌های‌ ‌گرفته‌ ‌شده،‌ ‌میزان‌ ‌برنامه‌ ‌ریزی،‌ ‌تمرکز‌ ‌ذهنی‌ ‌و‌ ‌دقت،‌ ‌سنجش‌ ‌میزان‌ ‌نیازهای‌ ‌فکری‌ ‌مورد‌ ‌لزوم‌ ‌شغل‌ ‌و‌ ‌یافتن‌ ‌راه‌ ‌حل‌ ‌برای‌ ‌مشکلات‌ ‌بستگی‌ ‌خواهد‌ ‌داشت.‌

ملاک‌ ‌تخصیص‌ ‌امتیاز‌ ‌و‌ ‌تعیین‌ ‌سطوح‌ :

سطح ۱. شغل مستلزم کاربرد مهارتها و روشهای ساده و تکراری بوده و نیاز کمی به دق و تمرکز حواس داشته و با ابزار اندازه گیری ساده ای سر و کار دارد ( تا ۱۲ امتیاز).

سطح ۲. شغل، مستلزم کاربرد مهارتها و روشهای متعدد و یا پیچیده ای بوده و نیاز به دقت و تمرکز حواس زیاد داشته و یا با ابزار اندازه گیری دقیقی سر و کار داشته و مستلزم تلاش و کوشش فکری در حد به کارگیری تجهیزات ابتدایی، قدرت محاسبات اولیه و یا توانایی درک و به کارگیری دستورالعملهای معمولی می باشد( تا ۲۴ امتیاز). 

سطح ۳. شغل، مستلزم تجزیه و تحلیل مسائل و روشهای مختلف بوده و نیاز به اتخاذ تصمیم برای تغییر و یا تطبیق برخی از روشهای مهم برای انجام کار داشته و مستلزم کاربرد مهارتهای لازم برای انجام روشهای نسبتا پیچیده بوده و نیاز به تلاش و کوشش، سرعت انتقال و تجزیه و تحلیل مسائل دارد (تا ۳۶ امتیاز)

اسطح ۴. شغل، مستلزم طراحی و یا تهیه و تدوین روشهای مختلف بوده و مسائل و مشکلات پیچیده ای دارد و همچنین نیاز به ابتکار، خلاقیت و در برخی موارد نیاز به قضاوت و تصمیم گیری داشته و مستلزم کاربرد مهارتهای لازم برای تجزیه و تحلیل مسائل، پاسخگویی به مشکلات یا طراحی و برنامه ریزی است. همچنین نیازمند تمرکز مداوم و عمیق برای کاربرد روشها و دستورالعملهای پیچیده توام با حساسیت است (حداکثر تا ۴۸ امتیاز).

سطح ۵. انجام وظایف شغل مستلزم توانایی حل مشکلات پیچیده مدیریتی و عملیاتی بوده و همچنین مهارتهای فکری لازم برای طراحی، برنامه ریزی و مشارکت در طراحی و تعیین راهبردها را می طلبد. در این سطح، شغل نیازمند تمرکز و دقت مداوم و عمیق برای کاربرد روشها و دستورالعملهای بسیار متنوع و پیچیده توأم با تمرکز طولانی و حساسیت زیاد می باشد (حداکثر تا ۶۰ امتیاز).

عامل 16 : کوشش احساسی – ۴ درصد معادل ۴۰ امتیاز

تلاش و کوشش برای درک درست احساسات طرف مقابل و ابراز احساسات صحیح و متناسب با شرایط با فراوانی و شدت قابل قبول.

عامل 17 : کوشش جسمانی – ۵ درصد معادل ۵۰ امتیاز

عبارت است از نوع، میزان و تکرار کوششهای جسمانی و حد سختی و صعوبت حرکات مورد نیاز برای انجام وظایف. در این عامل ضرورت استفاده از نیروی جسمانی، دفعات و چگونگی آن در انجام وظایف سنجیده میشود و ملاک تعیین سطح و تخصیص امتیازهای ارزشیابی به نیروی جسمانی مورد نیاز باتوجه به فشار جسمی قابل تحمل و دفعات و مدت تکرار آن بستگی دارد.

عامل 18 : خطرات ناشی از کار – ۴ درصد معادل ۴۰ امتیاز

منظور از این عامل، سنجش خطراتی نظیر اتفاق، تصادف و صدمه جسمی است که وجود پیش بینی ضوابط ایمنی و احتیاط لازم در حین انجام وظیفه رخ می دهد. این عام خطرات ناشی از ابتلاء به امراض مسری و عفونی را نیز شامل خواهد شد. ملاک تخصیص امتیاز و تعیین سطوح این عامل بستگی به نوع و شدت صدمات احتمالی دارد. 

عامل 19 : شرایط نامساعد محیط کار – ۴ درصد معادل ۴۰ امتیاز

عبارت است از میزان نامطبوع بودن محیط کار به دلیل وجود عوامل ناراحت کننده ای نظیر دود، بخار، گاز، بو، آفتاب، نور، گرد و غبار، رطوبت، سر و صدا، گرما و سرمای زیاد، کارهای شیمیایی و مانند اینها. تخصیص امتیاز به مشاغل به شرح جدول زیر صورت می گیرد. 

جدول امتیاز شرایط نا مساعد کار

عامل 20 : استرس و سایر شرایط غیرعادی کار- ۴ درصد معادل ۴۰ امتیاز

 منظور از این عامل، سنجش شرایط غیرعادی کار مربوط به ساعات نامنظم کار، استرس، تضاد و یا ابهام نقش و یا احضار به محل کار در هر موقع از شبانه روز و یا بعد از ساعات کار اداری ملزم به سرکشی و سرپرستی در محل کار می باشد. 

ملاک تعیین درجه ها و تخصیص این ارزشیابی بستگی به نوع، شرایط موجود، مدت زمان – دفعات احضار به کار، ساعات اضافه کاری بعد از اوقات اداری و استرس های روزمره ناشی از اجبار به حضور و اضافه کاری بعد از وقت اداری خواهد داشت.

امتیازهای این عامل به ۵ سطح به شرح زیر تقسیم میشود:

سطح ۱. ضرورت حضور در محل کار یا تماس تلفنی در خارج از وقت اداری در حداقل دفعات که موجب اندکی نگرانی و سلب آسایش شود (حداکثر تا ۸ امتیاز).

سطح ۲. استرس کم، ابهام و تضاد در نقش کم، تضاد کار- خانواده کم و ضرورت حضور در محل کار یا تماس تلفنی خارج از وقت اداری به تعداد دفعات کمی که موجب، کمی نگرانی و سلب آسایش شود (حداکثر تا ۱۶ امتیاز).

سطح ۳٫ استرس، ابهام و تضاد بسیار کم، ضرورت حضور در محل کار یا تماس تلفنی در خارج از ساعتهای اداری به دفعات زیاد و آماده به کار بودن به مدت چند ساعت در خارج از وقت اداری که موجب سلب آسایش و ناراحتی نسبتا زیاد شود (حداکثر تا ۲۴ امتیاز).

سطح ۴: استرس متوسط، ابهام و تضاد متوسط، ضرورت حضور در محل کار خارج از وقت اداری و آماده بودن به کرات خارج از ساعت های اداری که موجب سلب آسایش و ناراحتی خیلی زیاد شود (حداکثر تا ۳۲ امتیاز).

سطح ۵. استرس زیاد، ابهام زیاد، تضاد کاری زیاد، ضرورت حضور در محل کار در خارج ساعتهای اداری به دفعات خیلی زیاد و آماده به کار بودن به کرات و هر بار به مدت چند ساعت در طول شبانه روز که موجب سلب آسایش و ناراحتی خیلی زیاد شود (حداکثر تا ۴۰ امتیاز).