تفاوت خلع ید با تخلیه ید

1. خلع ید (اخراج از تصرف)

• تعریف :  خلع ید به معنای خارج کردن شخصی از تصرف و کنترل مال یا ملکی است که به  طور غیرقانونی یا بدون مجوز در اختیار گرفته است. این اقدام معمولاً از  طریق دادگاه و با حکم قضایی انجام می‌شود.
• موارد استفاده :  زمانی که شخصی بدون مجوز قانونی در ملک دیگری تصرف کرده باشد، مالک  می‌تواند با مراجعه به دادگاه، تقاضای خلع ید کند تا متصرف غیرقانونی از  ملک خارج شود.
• هدف : هدف اصلی خلع ید، بازگرداندن مالکیت و تصرف قانونی به مالک اصلی است.

2. تخلیه ید (خالی کردن ملک)

• تعریف :  تخلیه ید به معنای خالی کردن ملک یا مال از تصرف شخصی است که ممکن است به  صورت قانونی یا غیرقانونی در آنجا حضور داشته باشد. این اقدام نیز معمولاً  با حکم دادگاه انجام می‌شود.
• موارد استفاده :  تخلیه ید بیشتر در مواردی استفاده می‌شود که رابطه‌ی قراردادی (مانند  اجاره) به پایان رسیده باشد، اما مستأجر یا متصرف از ترک ملک خودداری کند.  در این حالت، مالک می‌تواند با مراجعه به دادگاه، تقاضای تخلیه ید کند.
• هدف : هدف اصلی تخلیه ید، خالی کردن ملک از تصرف شخصی است که دیگر حق قانونی برای حضور در آنجا ندارد.

تفاوت‌های کلیدی :

1. زمینه استفاده:
   • خلع ید بیشتر در مواردی استفاده می‌شود که تصرف غیرقانونی و بدون مجوز صورت گرفته باشد.
   • تخلیه ید معمولاً در مواردی به کار می‌رود که رابطه‌ی قانونی (مانند اجاره) به پایان رسیده باشد.
2. حقوقی بودن تصرف:
   • در خلع ید، تصرف معمولاً از ابتدا غیرقانونی است.
   • در  تخلیه ید، تصرف ممکن است در ابتدا قانونی بوده باشد (مانند اجاره)، اما  بعداً به دلیل پایان قرارداد یا سایر دلایل، نیاز به تخلیه وجود دارد.
3. مرجع تصمیم‌گیری:
   • هر دو مورد معمولاً نیاز به حکم دادگاه دارند، اما دلایل و شرایط درخواست متفاوت است.

در سیستم حقوقی ایران، این دو مفهوم ممکن است با تفاوت‌های جزئی به کار روند، اما اصول کلی آن‌ها مشابه موارد ذکر شده است.